30b - de oorsprong van onze traditionele feesten

TRADITIE OF TREND 


We lijken heden niet meer te hangen aan tradities; er waait een frisse wind, soms een orkaan, door Europa, waardoor we dreigen het kind met het badwater weg te gooien. 

Traditie is nl. een woord dat direct verband houdt met Magie. 

Het betekent dat we hangen aan een "mondelinge dan wel schriftelijke overdracht", religieus of sociaal, betrekking hebbend op ons religieuze inzicht dan, wel op onze volksgewoonten. 

Niettemin zijn religie en volkstraditie vrijwel niet van elkander te scheiden. Het karakter, volgens de traditie van een volk, werd bepaald door zijn gevoel voor magie of traditie. 

Traditie is uit - Trend is in. 

Trend is tijdelijk - Traditie is bijna onuitroeibaar, omdat er de wortels van volk, ras en geloof mede samenhangen. 

Een traditioneel volk is religieus, dan wel ouderwets of primitief. 

Moderne uitvindingen, intellectualisme, en vooral de opstand tegen het kerkelijk traditionalisme, dat misbruik heeft gemaakt van de goedgelovigheid van het volk, zorgen ervoor dat een volk arm wordt aan tradities, daarmede arm aan symboliek, arm aan religieuze, ingetogen, of symbolische feesten. 

Traditie kan een volk inspireren, omdat de "overdracht der eeuwen" de essentie van de volksziel bevat. ("heidense" gebruiken) 


OERGELOOF 

Een oergeloof van een volk begint bij het ontstaan van een volk of ras. 

Een oergeloof is niet begrensd tot één land of volk, maar leeft in het midden der wereld. (de uiterlijke vorm van de wereldboom) 

"Sprookjes, mythen en legenden, het Christusverhaal, het ontstaan van de schepping, het paradijsverhaal, kinderliedjes." 

Traditioneel gelooft de mens in goed en kwaad, in een oerbron, in een hemel dan wel een hel, en zelfs in een ziel, en in het "leven na de dood van hun gestorvenen". 

Het intellectualisme tastte veel van het traditionele geloof aan, maar merkwaardigerwijze komt net zoveel heden weer terug, de Trend is daartegen niet bestand. 

In ons Oergeloof wortelen ook onze traditionele feesten. 

Traditionele feesten zijn over 't algemeen door de kerken gesanctioneerd en verchristelijkt. 

Oorspronkelijk dienden zij gezien te worden in de verhouding Mens - Kosmos of schepping, soms ook oerbron. 

Kerstfeest - 25 december - een ééndagsfeest dat verchristelijkt is, volgens twijfelachtige bijbelbronnen; 

oorspronkelijk het zonnewende-feest. 

Nieuwjaarsdag - oorspronkelijk opgenomen in de zonnefeesten, als de éérste dag na de heilige vastendag (oudejaar-365); 

als christelijk feest: de dag van Jezus'besnijdenis. 

6 januari - Driekoningen, het verschijnen van Jezus als Christus (doop?) 

Pasen - eerste zondag na volle maan, na het begin van de lente, 21 maart, Jezus' kruisiging. 

Hemelvaartsdag en Pinksteren - hemelvaart en het verschijnen van de Heilige Geest. 

In de oude tegenstellingen tussen de R.K. en de Prot. wordt er verschillend geoordeeld over de bestemming van deze dagen. 

De Lutherse kerk nam alle dagen die een bijbelsegrondslag hadden als feestdagen, ook de aposteldagen, zoals de geboorte Johannes de Doper. 

De eerste synoden schaften het Kerstfeest, Goede Vrijdag en Hemelvaart radicaal af en daarbij ook alle tweede feestdagen. Onder dwang en voorkeur van het volk capituleerde men echter weer, omdat het volk zich hield aan mondelinge en oudere tradities dan de kerkvaders. 

Het volk bepaalt in hoever en hoedanig traditionele feesten bewaard blijven; het houdt van hen als van hun ziel. 

Kerst en Nieuwjaar gaan terug op de Germaanse Joel-feesten (Yul), het feest der 12 nachten of rooknachten, men dacht dat de doden als een heir rondgingen en weerde hen af door lawaai. 

In diepste zins: De 12 zodiakale godenplaneten, en het lichtloos zoeken van de 12 "lichten" onder leiding van Saturnus en de wederkomst van de Zon-heerser. 

72 hartslagen per minuut; 18 ademhalingen per minuut. 

De Ypsilon is het alleroudste symbool van de drieëenheid of kruis, de hangende mens. 

Het Yul-feest is eigenlijk hetzelfde als het beschermen van de Y (de levensrune) tegen het sterven, het ontkrachten. (armen hoog Y, help) 

Overgangsfeest door koeken van laatste aren te vermengen met het zaaizaad, overdracht aan de vruchtbaarheid; offers aan Freyr, hij was de echtgenoot van Moeder Aarde (Nerthus) of van de reuzendochter Gerda, hij schonk de seizoenen door regen en zonneschijn vruchtbaarheid, rijkdom en vrede; een broer van Freya - vergelijkbaar met Saturnus. 

Op vrijdagavond sluit men op de boerenhoven alle gereedschap weg, opdat "Dirk de Beer" (Freyr) dit niet zal weghalen. 

De ronddolende lichtloze gestorvenen, ook "bokkerijders genoemd" worden gevreesd; een typische confrontatie van Saturnus (bok) en de Zon (wedergeboorte) 

Op de avond van de 24ste houden we nog heden missen. 

Over ons Kerstmis is veel door de kerkvaders getwist, tenslotte blijven de  25ste tot de 6 januari de "gewijde dagen" (12 dagen). 

Kerst werd ± 350 veranderd, vroeger werd het als Epiphania op 6 januari gevierd, dat werd later Driekoningen. 

De eerste dag na de twaalf rooknachten (helle-rook). 

Orion, de jager op de Plejaden met Betelgeuze - rode veranderlijke ster, Bellatrix - een dubbelster en Rigel - een ster van de 1ste grootte, de drie koningen in de gordel van Orion. 

25 maart werd vroeger beschouwd als de dag van de geboorte der schepping, het lentebegin. 

De kerkvaders plaatste daarop de "Maria-boodschap" en hieruit volgde de datum voor Jezus'geboorte. 

Het Paasfeest is veel ouder en wordt ook in de bijbel gevierd. 

Het valt, volgens het concilie van Nicae (325 n Chr.), op de zondag die volgt op de 1e volle maan op of na de 21ste maart. Een verchristelijkt heidens voorjaarsfeest. 

Pinksteren - pentekoste (Grieks), in het Oude Testament het "Feest der Weken", een Israëlisch feest, werd gevierd 50 dagen na Pasen (Pascha). 

Het feest van de eerstelingen van de tarwe-oogst. 

(wij vieren nieuwe haring, kievietsei e.d.) 

2 broden werden als eerstelingen aan Jahwe aangeboden in de tempel, bij ons het eerste kievietsei aan de koningin. 

Voor christelijk waren ook de Meifeesten, de Meiboom: oorspronkelijk alle 50 dagen na Pasen. 

"In mei leggen alle vogeltjes een ei", de eerstelingen. 

Vruchtbaarheidsfeest, oorspronkelijk was er een Pinkster-bruidspaar. 

De volle energie van de schepping. 

"Meiregen maak dat ik groter word......" 

Ons Luilak is een overgebleven gebruik van het oude Pinksteren. 

"Luilak, beddezak, staat om negen uren op, negen uren half tien, dan kan men de luilak zien".  

De Luilak werd bij verschijnen met brandnetels geslagen, een vruchtbaarheidsgebruik, ook tegen reuma! 


TRADITIE en MAGIE 

"Verplaats de antieke grenssteen niet" (4de eeuw v. Chr.) 

Traditie en antiek behoren tezamen; momenteel is de hausse in antiek een signatuur van het heimwee naar vroeger, de "geur" van vriendelijkheid, rust, tijdeloosheid. 

Traditie heeft de "geur" en de verzadiging van vele generaties, tradities wegwerpen kan ontzielend zijn, tradities behouden kan angst voor vernieuwing zijn. 

St. Nicolaasfeest  Als 't werkelijk houdbaar is dat Nicolaasfeest komt van de Nocilaiëten - een gnostieke secte uit de 1ste eeuw, dan bewaren we in ons volksfeest de "ziel" van de ketterij; niettegenstaande het een uit de hand gelopen commercieel feest is geworden. 

De volksziel vergeet niets; iets dat daarin werd gegrift komt altijd weer terug, omdat de generaties, de rassen, de volkeren op- en ondergaan, hoewel hun "herinneringsatomen" blijven bestaan. 

Er wordt nooit iets herschapen uit een totaal nieuwe materie. 

Het "atoom" is onvernietigbaar, alles is een herhaling, een hervorming uit oude materialen; ook de opbouw van ons lichaam. 

In de herinnerings-atomen ligt de traditie, het doorgegeven patroon, de suggestie, de herinnering opgeslagen. 

Het collectieve geheugen van een volk rust als een wolk boven het land en vindt zijn bevestiging ìn elke individuele menselijke herinnering, die hij van generatie op generatie ingegoten kreeg. 

Onze calvinistische volksaard speelt ons nog parten. Wel, daarom hangen traditie en magie nauw samen: magie bedrijven is putten uit een weten, een innerlijke bron die veelal niet door zichtbare bewijzen gestaafd kan worden. 

Alles wat met herhaling te maken heeft, alles wat oud is, alles wat wortelt in een vrijwel niet te achterhalen bron, is magisch. 

Dat we heden nog Sinterklaas vieren, dat het zo gemakkelijk belevendigd kon worden door de commercie, betekent dat dit aloude feest in ons denkpatroon en vooral in ons emotionele leven ligt verankerd. 

Elke reden die we opgeven om het te vieren is emotioneel: leuk, gezellig, verwarmend, enz. 

Elke traditie, en dat geldt vooral heden voor de z.g. religieus-traditionele feesten, die we "loslaten", raken onze emoties niet meer, ofwel, hun entourage irriteert ons gemoed door verschillende religieuze ervaringen, die we beleefd hebben; dan rijst verzet, agressie, overigens ook emotie. 

Let eens op hoezeer de emoties oplaaien rond het Kerstfeest, zelfs als men niet godsdienstig is; want iedereen is verbonden met de kosmos en ondergaat het dieptepunt van de zonnewende (duisternis-saturnus), er zijn dan meer doden. 

We kunnen opgelegde gewoonten proberen uit te roeien, maar de traditie die het gevolg is van kosmische bewegingen in de natuur, kunnen we nooit vergeten, die komt altijd weer terug. 

De natuur is traditioneel. 

Via onze emotie spelen nl. het gevoel van eerbied, ontzag, bewondering, mystiek (devotie), die alle gefundeerd zijn in de verhouding Schepper-schepsel. 

Veranderen deze emoties in hun tegendeel: agressie, anarchie, minachting, onverschilligheid, dan wil dat zeggen dat er iets mis is tussen schepsel en Schepper; onverschillig waardoor en hoe we die verhouding noemen. 

Het grondpatroon van de schepping of het schepsel wordt dan aangetast. 

Dat brengt mede: stoornissen in het organisme. 

Hetgeen te zien is in de Iriscopie: zolang het aangetaste orgaan corresponderend met de plek in de iris omlijnd is door een witte lijn, is de mens nog "bereikbaar", te redden, ontvankelijk voor de energiestroom of de geest. 

Indien die lijn afwezig is en vooral na korte tijd door behandeling niet terugkomt, is zijn orgaan ongeneeslijk, blijvend defect. 

Gevoelig zijn voor de "invloed" of uitstraling van het "antieke", het magische, de traditie, betekent verbonden zijn met de instraling binnen de volksziel, de mensheid, de schepping enz. 

Is er in de natuur ooit iets werkelijk "nieuws"? Bewonderen we niet doorlopend in de bloem haar herhaling, haar schoonheid ontstaan uit het oude; volgt zij, op haar beurt, niet haar eigen collectieve traditie? 

Het enige werkelijk "nieuwe" is terug te vinden in de originaliteit van een individu; in zijn creatieve denken, en ook dit kan nog ontnomen zijn uit de etherische traditie, die altijd om ons heen aanwezig is. 

Vormen, kleuren, geuren, muziek volgen bepaalde wetten, traditionele wetten, (gulden snede enz) wordt daarop inbreuk gedaan, dan krijg je disharmonie, vloekende kleuren, karakterloze, stijlloze vormen, ledigheid. 

De kathedraal is schoon door middel van haar traditionele, uitgebalanceerde, op basis van de Gouden Snede, gebouwde vorm. (3 : 5 : 8) 

Harmonie ligt in de traditionele vorm; men kan er iets individueels aan toevoegen, maar de basis is de traditionele wet. 


LEGENDEN ENZ  

Een sterk volk verenigt zich in zijn traditie. Met een ras evenzo. 

De kracht van een dogma zoekt men in de traditie van de kerkelijke wet, dikwijls een vervormde wet. 

De oetraditie vinden we in de schepping, in de verhouding hemel - aarde, in de scheppingen en schepsels, inclusief hun organisme. 

Een traditie moet worden "afgestoft" indien men haar ziel niet meer begrijpt, haar zin is vergeten; dan verschijnt zij in een nieuwe verpakking, maar het blijft traditie. 

Oude wijn in nieuwe zakken, uitsluitend omdat ons onbegrip "uiterlijke lokmiddelen" nodig heeft. 

Een magiër verlaat zijn traditionele gegeven nooit, maar kan wel zijn waar in een nieuwe verpakking gieten, doch hij tast nooit de essentie, de ziel aan. 

Het latijns ritueel, de oude volksliederen, de gulden snede komt terug; oude geneesmethoden, volgens traditie gegroeid, komen terug. 


FEEST VIEREN 

Feest vieren is een kunst, van oudsher, àlle oude feesten golden hoogtepunten in het kosmische ritme; zij waren min of meer ritueel. 

Aan de ene kant zien we een vervlakking daarvan, uittocht naar wintersport met b.v. oppervlakkige lol; aan de andere kant zien we een herbeleving van de tradities. 

In deze tijd strijden traditie en trend met elkaar. 

De trend is: zo duur mogelijk en zo opzienbarend mogelijk uitgaan, feestvieren, vakantie houden. 

De traditie dwingt tot: groen-vacanties, nostalgie, zingen rond de kerstboom, zingen rond de Meiboom, oude religieuze feesten worden herbelevendigd: St. Maarten, luilak, Driekoningen enz. 

De traditie zoekt een nieuwe verpakking en dan zal zij de trend overwinnen. 

Grootmoeders'tijd komt terug, behalve de ellende daarvan. 

Wij hebben genoeg aan de ellende van de trend: geldverspilling, gemakzucht, blabla alternatieven, de hang naar etiketten, vandaar de komst van alle mogelijke "academies" en semi-intellectuelen. 

Traditie is nooit innerlijk arm; daarom zou zij zonder nieuwe verpakking kunnen, maar daar de mens innerlijk ledig wordt, zoekt hij verpakking. 

Een overdreven verpakking kan wel eens in het nadeel van de waar zijn, de kern, de aloude ziel, moet uit de verpakking  naar buiten stralen, dàn is zij werkzaam en werkt heiligend of weldadig. 

Waarom grijpen kinderen, bij de keuze tussen plastic en houten speelgoed eerst naar het hout? 

Omdat hout leven heeft, een ziel bezit. 

Een kind wil geen nieuwe vormen, het volgt instinctief de traditie. 

Traditie is herkenning, herkenning schept een innerlijke band met het herkende. Dat betekent "leven", gezond existeren; zielloze traditie is dogma of gewoonte. 

Gooi daarom niet te snel de traditie overboord: zoek het ware dat erin verborgen is en verpak het desnoods opnieuw, want gelukkig, harmonisch leven ontstaat van de verbintenis tussen hetgeen levend is. 

Al het geschapene, inclusief de mens, is afhankelijk van elkaar en elkeen draagt de ingeschapen traditie mede; willen we de schepping ontkrachten, onszelf rusteloos, onbevredigd en innerlijk arm maken, zodat we niet met onszelf alleen kunnen zijn, dan moeten we alle traditie ontzielen. 

Onze voorgaande generaties negeren, hun ervaringen ontkennen, net doen alsof wij, de huidige generatie, de eerste mens op aarde zijn. 

Elke generatie begint wel met de ene of andere beeldenstorm, maar op een zekere leeftijd keert elke generatie tot de traditie terug. 

Beeldenstormen zijn trendverschijnselen. 

Onze tijd wordt geteisterd door hevige beeldenstormen, maar de traditie steekt altijd weer de kop op, zoals elk jaar opnieuw het grassprietje boven de aarde verschijnt. 

En wij moeten daar dankbaar en blij om zijn! 

Het is het behoud van schepping en schepsel!

1970 - 2024, copyright Henk en Mia Leene