Schaffnertafel

Korte beschrijving van de 'Schaffnertafel", afgebeeld op pagina 62 van dit boekje, tentoongesteld in de schilderijengalerij Oude Meesters in Slot Wilhelmshöhe in Kassel.  


Met astrologisch-tellurisch-ethische allegorieën geeft de schilder Martin Schaffner (1478-1549) uit Ulm een geheel wereldbeeld weer, zoals de voorstellingen uit de vroege 16de eeuw die uit-beeldden.  

Het middelpunt van het niet geheel vierkante tafelblad bestaat uit een stralende ster in een blauw hemelvlak, dat naar de middeleeuwse sferenleer de vurige hemel uitbeeldt, waarin God de Vader, de Zoon, de Heilige Geest en Maria wonen.  

Om de hemelskern groeperen zich in een cirkel de zeven gepersonifieerde planeten, ieder in een wagen, in wiens wielen één of twee dierenriemtekens getekend zijn, alsmede een ster als symbool van de vaste sterrenhemel.  

Stralen gaan van de sterren uit en zijn met Ptolemeus en de allegorieën der zeven deugden en vrije kunsten in de aardesfeer in verbinding gebracht en wel met: 

de hoop met de spraakkunst tot de Zon; 

het geloof met de welsprekendheid tot de Maan; 

de sterkte met de rekenkunde tot Mars; 

de liefde met de juiste redenering tot Mercurius; 

de gerechtigheid met de meetkunde tot Jupiter; 

de matigheid met de muziek tot Venus; 

de moed (voorzichtigheid) met de astronomie tot Saturnus.  


Rondom het tafelblad bevindt zich een podium waarop de allegorische figuren met de zeven kleuren in klederen en de attributen waarop de betreffende metalen zijn uitgebeeld.  

De hun toegevoegde zeven dagen van de week herkent men uit de spreuken.  

Een jongen in de groep der "liefde" geeft op een briefje de naam van de opdrachtgever aan: 

Asumus Stedelin, alsmede het jaar waarin het geschilderd werd: 1533.   


Uittreksel uit de officiële beschrijving van de Schaffnertafel.

1970 - 2024, copyright Henk en Mia Leene